Endometrium Kanserinde Önemli Noktalar

1. Endometriyal kanser, endometrium dokularında malign (kanser) hücrelerin oluştuğu bir hastalıktır.
2. Obezite ve metabolik sendroma sahip olmak endometriyal kanser riskini artırabilir.
3. Meme kanseri için tamoksifen almak veya tek başına östrojen almak (progesteron olmadan) endometriyal kanser riskini artırabilir.
4. Endometriyal kanserin belirti ve semptomları, olağandışı vajinal kanama veya pelviste ağrıyı içerir.
5. Endometriyum kanserini teşhis etmek için endometriyumu inceleyen testler kullanılır.
6. Bazı faktörler prognozu (iyileşme şansı) ve tedavi seçeneklerini etkiler.

Endometrium Kanserinin Tanımı

Endometriyal kanser, endometrium dokularında malign (kanser) hücrelerin oluştuğu bir hastalıktır. Endometrium, bir kadının leğen kemiği içindeki içi boş, kaslı bir organ olan uterusun (rahim) en iç tabakasıdır. Rahim, bir fetüsün büyüdüğü yerdir. Hamile olmayan kadınların çoğunda rahim yaklaşık 6 cm uzunluğundadır. Uterusun alt, dar ucu, vajinaya açılan servikstir.

Endometrium Kanseri Risk Faktörleri

Bir hastalığa yakalanma şansınızı artıran her şeye risk faktörü denir. Risk faktörünün olması kanser olacağın anlamına gelmez; risk faktörlerine sahip olmamanız kanser olmayacağınız anlamına gelmez.

• Obezite
• Metabolik sendrom
  • Menopozdan sonra sadece östrojen hormon replasman tedavisi (HRT) almak.
  • Meme kanserini önlemek veya tedavi etmek için tamoksifen almak.
  • Tip 2 Diabet (Şeker Hastalığı)
  • Endometriyal dokunun vücut tarafından yapılan östrojene maruz kalması. Bunun nedeni şunlar olabilir:
    • Doğum yapmamış olmak
    • Erken yaşta adet görmek.
    • Menopoza geç yaşta başlamak.
  • Polikistik over sendromu
  • Ailede birinci derece akrabada (anne, kız kardeş veya kız) endometriyal kanser öyküsü olması.
  • Lynch sendromu gibi belirli genetik hastalıkların olması
  • Endometrial hiperplazi olması
  • İleri yaş

Endometrium kanseri için risk altında olabileceğinizi düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun.

• Adet (dönemler) ile ilgili olmayan vajinal kanama veya akıntı.
• Menopozdan sonra vajinal kanama.
• Zor veya ağrılı idrara çıkma.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı.
• Pelvik bölgede ağrı.

Endometriyal kanser rahim içinde başladığı için genellikle Pap testinin sonuçlarında ortaya çıkmaz. Bu nedenle, kanser hücrelerini aramak için bir endometriyal doku örneği alınmalı ve mikroskop altında kontrol edilmelidir. Aşağıdaki prosedürlerden biri kullanılabilir:

Endometriyal biyopsi

Rahim ağzından ve rahim içine ince, esnek bir tüp yerleştirilerek endometriumdan (rahim iç tabakası) dokunun çıkarılması. Bu tüp, endometriumdan az miktarda dokuyu nazikçe kazımak ve ardından doku örneklerini çıkarmak için kullanılır. Bir patolog, kanser hücrelerini aramak için dokuyu mikroskop altında inceler.

Dilatasyon ve küretaj

Uterusun iç astarından doku örneklerinin alınması için bir prosedür. Rahim ağzı genişletilir ve dokuyu çıkarmak için rahim içine bir küret (kaşık şeklindeki alet) yerleştirilir. Doku örnekleri hastalık belirtileri için mikroskop altında kontrol edilir. Bu prosedür aynı zamanda bir D&C olarak da adlandırılır.

Histereskopi

Anormal alanlar için rahmin içine bakma prosedürü. Vajina ve serviksten uterusa bir histeroskop sokulur. Histeroskop, ışığı ve görüntüleme için bir lensi olan ince, tüp benzeri bir alettir. Ayrıca kanser belirtileri için mikroskop altında kontrol edilen doku örneklerini çıkarmak için yarım ay şeklinde histereskopun ucuna takılabilen bir alet de gerekebilir.

Endometriyal kanseri teşhis etmek için kullanılan diğer testler ve prosedürler şunları içerir:

Fizik muayene ve sağlık geçmişi

Genel sağlık belirtilerinin, hastalıkların semptomlarının kontrolü, normal olmayan her şikâyetin belirlenmesi gerekir. Hastanın sağlık alışkanlıklarının geçmişi ve geçmiş hastalıkları ve tedavileri de sorgulanmalıdır.

Transvajinal ultrason muayenesi

Vajina, rahim, fallop tüpleri ve mesaneyi incelemek için kullanılan bir prosedür. Vajinaya bir ultrason dönüştürücü (prob) yerleştirilir ve yüksek enerjili ses dalgalarını (ultrason) iç dokulardan veya organlardan sektirmek ve eko yapmak için kullanılır. Yankılar, sonogram adı verilen vücut dokularının bir resmini oluşturur. Doktor, sonograma bakarak tümörleri tanımlayabilir.

1. Kanserin evresi (yalnızca endometriumda olup olmadığı, rahim duvarını kapsadığı veya vücudun başka yerlerine yayılmış olup olmadığı).
2. Kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğü.
3. Kanser hücrelerinin progesterondan etkilenip etkilenmediği.

Endometrium kanseri genellikle erken teşhis edildiğinden tedavi edilebilir.

Kanserin rahim içine mi yoksa vücudun diğer bölgelerine mi yayıldığının anlaşılması için kullanılan işleme evreleme denir. Evreleme sürecinden toplanan bilgiler hastalığın evresini belirler. Tedaviyi planlamak için evreyi bilmek önemlidir.

Önemli Noktalar

• Endometriyal kanser teşhisi konulduktan sonra kanser hücrelerinin rahim içinde mi yoksa vücudun diğer bölgelerine mi yayıldığını öğrenmek için testler yapılır.
• Kanserin vücutta yayılmasının üç yolu vardır.
• Kanser başladığı yerden vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.

Endometrium kanseri için aşağıdaki evreler kullanılır:

Endometrium Kanseri Evre I

Evre I'de kanser sadece rahimde bulunur. Evre I, kanserin ne kadar yayıldığına bağlı olarak evre IA ve IB'ye ayrılır.

Endometrium Kanseri Evre II

Evre II'de kanser rahim ağzının bağ dokusuna yayılmıştır, ancak rahim dışına yayılmamıştır.

Endometrium Kanseri Evre III

Evre III'te kanser rahim ve serviksin ötesine yayılmıştır, ancak pelvisin ötesine yayılmamıştır. Evre III, kanserin pelvis içinde ne kadar yayıldığına bağlı olarak evre IIIA, IIIB ve IIIC'ye ayrılır.

Endometrium Kanseri Evre IV

Evre IV'te kanser pelvisin ötesine yayılmıştır. Evre IV, kanserin ne kadar yayıldığına bağlı olarak evre IVA ve IVB'ye ayrılır.

Endometrium kanseri tedavi için aşağıdaki gibi gruplandırılabilir:

• Düşük riskli endometrium kanseri
• Yüksek riskli endometrium kanseri
• Endometriyal kanser tedavi edildikten sonra tekrarlayabilir (geri gelebilir).

Evreleme sürecinde belirli testler ve prosedürler kullanılmaktadır. Endometriyal kanseri tedavi etmek için genellikle histerektomi (rahmin alındığı bir operasyon) yapılır. Rahim çevresinden doku örnekleri alınır ve kanserin yayılıp yayılmadığının anlaşılmasına yardımcı olmak için kanser belirtileri için mikroskop altında kontrol edilir.

Pelvik muayene

Vajina, serviks, rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve rektum muayenesi. Vajinaya bir spekulum yerleştirilir ve doktor veya hemşire hastalık belirtileri için vajina ve servikse bakar. Rahim ağzının Pap testi genellikle yapılır. Doktor veya hemşire ayrıca bir elinin yağlanmış, eldivenli bir veya iki parmağını vajinaya sokar ve diğer elini uterus ve yumurtalıkların büyüklüğünü, şeklini ve konumunu hissetmek için alt karın üzerine yerleştirir. Doktor veya hemşire ayrıca, topaklar veya anormal alanlar hissetmek için yağlanmış, eldivenli bir parmağı rektuma sokar.

Göğüs röntgeni

Bir röntgen, vücuttan geçip filme geçebilen ve vücudun içindeki bölgelerin resmini yapan bir tür enerji ışınıdır.

Bilgisayarlı tomografi

Vücudun içindeki bölgelerin farklı açılardan çekilmiş bir dizi ayrıntılı resmini yapan bir prosedür. Resimler, bir röntgen makinesine bağlı bir bilgisayar tarafından yapılır. Organların veya dokuların daha net görünmesine yardımcı olmak için bir damara bir boya enjekte edilebilir veya içilebilir. Bu işleme bilgisayarlı tomografi, bilgisayarlı tomografi veya bilgisayarlı aksiyal tomografi de denir.

MRI (manyetik rezonans görüntüleme)

Vücudun içindeki alanların bir dizi ayrıntılı resmini yapmak için bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanan bir prosedür.

PET taraması (pozitron emisyon tomografi taraması)

Vücuttaki kötü huylu tümör hücrelerini bulma prosedürü. Bir damara az miktarda radyoaktif glikoz (şeker) enjekte edilir. PET tarayıcı vücudun etrafında döner ve glikozun vücutta nerede kullanıldığının bir resmini yapar. Kötü huylu tümör hücreleri, normal hücrelerden daha aktif oldukları ve daha fazla glikoz aldıkları için resimde daha parlak görünmektedir.

Lenf nodu diseksiyonu

Lenf bezlerinin pelvik ve paraaortik bölgeden çıkarıldığı ve bir doku örneğinin kanser belirtileri için mikroskop altında kontrol edildiği cerrahi bir prosedür. Bu prosedüre lenfadenektomi de denir. Sentinel lenf nodu diseksiyonu; kanser hücresinin ilk gittiği lenf noduna sentinel lenf nodu denir. Bazı özel boyalar ve teknoloji kullanılarak bu boyalı lenf nodları çıkarılması işlemi sentinel lenf nodu diseksiyonu işlemidir.

• Doku. Kanser, başladığı yerden yakın bölgelere büyüyerek yayılır.
• Lenf sistemi. Kanser başladığı yerden lenf sistemine girerek yayılır. Kanser, lenf damarlarından vücudun diğer bölgelerine geçer.
• Kan. Kanser, kana karışarak başladığı yerden yayılır. Kanser kan damarlarından vücudun diğer bölgelerine geçer.
• Dökülme. Özellikle karın içi tümörler dökülme yoluyla yayılabilirler.

Metastaz

Kanser vücudun başka bir yerine yayıldığında buna metastaz denir. Kanser hücreleri, başladıkları yerden (birincil tümör) ayrılır ve lenf sistemi veya kan yoluyla hareket eder.

Lenf sistemi

Kanser lenf sistemine girer, lenf damarlarından geçerek vücudun başka bir yerinde tümör (metastatik tümör) oluşturur.

Kan

Kanser kana karışır, kan damarlarından geçer ve vücudun başka bir yerinde bir tümör (metastatik tümör) oluşturur.

Metastatik tümör, birincil tümörle aynı kanser türüdür. Örneğin, endometriyal kanser akciğere yayılırsa, akciğerdeki kanser hücreleri aslında endometriyal kanser hücreleridir. Hastalık, akciğer kanseri değil, metastatik endometriyal kanserdir.

Tekrarlama (Rekürrens)

Endometriyal kanser tedavi edildikten sonra tekrarlayabilir (geri gelebilir).

Kanser rahimde, pelviste, karındaki lenf düğümlerinde veya vücudun diğer organlarında (akciğer, karaciğer, barsak üzeri) geri gelebilir.

Endometrium kanseri olan hastalar için farklı tedavi türleri vardır.

Endometrium kanserinde beş tip standart tedavi kullanılır:

1. Ameliyat
2. Radyasyon tedavisi
3. Kemoterapi
4. Hormon tedavisi
5. Hedefe yönelik tedavi

Yukarıdaki standartların yanı sıra, aşağıdakiler de değerlendirilebilir:

• Klinik çalışmalarda yeni tedavi türleri test edilmektedir.
• Endometriyal kanser tedavisi yan etkilere neden olabilir.
• Hastalar bir klinik araştırmaya katılmayı düşünmek isteyebilirler.
• Hastalar, kanser tedavisine başlamadan önce, sırasında veya sonrasında klinik deneylere girebilirler.
• Takip testleri gerekebilir.

Endometrium Kanserinde Klinik Çalışmalar

Bazı hastalar için bir klinik araştırmaya katılmak en iyi tedavi seçeneği olabilir. Klinik deneyler, kanser araştırma sürecinin bir parçasıdır. Yeni kanser tedavilerinin güvenli ve etkili olup olmadığını veya standart tedaviden daha iyi olup olmadığını öğrenmek için klinik deneyler yapılır.

Günümüzün standart kanser tedavilerinin çoğu, daha önceki klinik deneylere dayanmaktadır. Bir klinik araştırmaya katılan hastalar, standart tedaviyi alabilir veya yeni bir tedavi alan ilk kişiler arasında olabilir.

Klinik deneylerde yer alan hastalar, gelecekte kanserin tedavi edilme şeklini iyileştirmeye de yardımcı olur. Klinik denemeler, etkili yeni tedavilere yol açmasa bile, genellikle önemli soruları yanıtlar ve araştırmayı ilerletmeye yardımcı olur.

Bazı klinik deneyler yalnızca henüz tedavi görmemiş hastaları içerir. Diğer denemeler, kanseri iyileşmeyen hastalar için tedavileri test eder. Ayrıca kanserin tekrarlamasını (geri gelmesini) durdurmanın veya kanser tedavisinin yan etkilerini azaltmanın yeni yollarını test eden klinik deneyler de vardır.